Hij komt uit de tijd van de SRV wagen, de rijdende buurtsuper. waarmee de glazen flessen vla, melk en yoghurt voor jouw deur gebracht werden. Om de flessen helemaal tot aan de bodem leeg te halen had je een nuttig gereedschap: de flessenlikker. Een plastic stokje met aan het uiteinde een soort van halve maan van rubber. Het was niet zo zeer ‘schraperigheid’ maar de tijdsgeest om alles zo goed als mogelijk te gebruiken en het gebeurde op een haast mindful manier.
Daar moest ik aan denken toen ik laatst op zoek ging naar de flessenlikker in de keukenla. Omdat de boerenyoghurt van de zuivelboerderij lekker in ouderwetse glazen flessen zit en ik dus ‘alles uit de kan’, of beter gezegd uit de fles wilde halen. En ja het nuttige gereedschap gevonden en nu weer in gebruik. Als je erbij stil staat kun je leven ook aan de hand van deze ‘vergeten’ gereedschappen en dingen reconstrueren en haal je mooie herinneringen op.
Inefficient
Journalist en schrijver Arjen van Veelen schreef er een interessant boek over: Rotterdam, een ode aan de inefficiëntie. Hij kijkt terug op zijn jeugd in Rotterdam en ziet dat het leven van toen eigenlijk een soort van leven in een museum van de toekomst was. Kleine huizen zijn nu de in modieuze Tiny Houses, niet op vliegvakantie gaan, klimaatbewust de was aan de lijn drogen, lang je kleren dragen in plaats van iedere maand iets nieuws bestellen. Maar wat hem vooral intrigeert is, dat het leven van vroeger misschien nu erg inefficiënt aandoet met al die tijdrovende dingen, maar wij misschien nu met al onze efficiëntie en geautomatiseerde gereedschappen juist gehaaster en ontevredener leven en de menselijkheid bedreigd wordt. Van Veelen doet een oproep tot onbeschaamde solidariteit. Een pleidooi om elkaar niet uit het oog te verliezen. En een ode aan de ingewikkeldheid, weerbarstigheid en inefficientie van het leven.
Er zijn meer van dit soort voorwerpen uit andere tijden: de snijbonenmolen, de knijpkat, de peterseliesnijder, mattenklopper, hanenkam, kopknijpers, kamerveger met baard en de luiwagen met anker. Allemaal nuttige, handige spullen die nu (bijna) niet meer gebruikt worden en soms echt zijn vergeten.
In onbruik geraakte zaken
Dat vergeten willen de twee oprichters van het Ministerie van in Onbruik Geraakte Zaken, dat gehuisvest is in de al decennia in onbruik zijn de Schimmelpenninck-sigarenfabriek in Wageningen, voorkomen. Dichter en muzikant Laurens van der Zee en beeldend kunstenaar Robbert Kamphuis zijn de ‘refendarissen’ die het project opgezet hebben en in hun kaartenbak alles bijhouden wat in hun depot ligt opgeslagen. Het is een depot vol dingen die ooit nieuw en nuttig waren, maar verdwenen zijn onder het zand van de tijd Ministerie van In Onbruik Geraakte Zaken moet een museum worden, maar is het nu (helaas) nog niet.
Ouderwetse winkel
Je kunt het je bijna niet voorstellen maar er bestaat een winkel met ouderwetse spullen. De ‘Ouderwetse winkel’ van de Familie Bom in Alkmaar, sinds 1855. Je kunt het zo gek niet bedenken, of zij hebben het ook, bijvoorbeeld borstels, bezems, zeepkloppers, stijfsel, blauwsel, touwen in allerlei soorten en maten.
COLOFON
Rotterdam, Een ode aan de inefficiëntie en auteur Van Veelen in gesprek
Het Ministerie van in Onbruik Geraakte Zaken
De Ouderwetse Winkel
De titel afbeelding van de SRV wagen is van Erik Varekamp uit Mezza.
Ook nog leuk:
In het boekje T van de SRV neemt auteur Marcel Herfs je mee in het leven van de lokale SRV-man, Theo Vos (T).
Zo’n man die in een rijdende winkel de oudere mensen van hun dagelijkse boodschappen voorziet.
Zo ook T (Theo), hij rijdt met zijn ‘reuzenkoekblik’ rond in een dorp in de omgeving van het Midden-Limburgse Roermond.
Het verhaal is echter toepasbaar op elke dorpse gemeenschap, een feest van herkenning voor elke dorpeling.
Bright sight of life 